راجع به اختلالات یادگیری چه میدانید؟

تعریف اختلالات یادگیری

اصطلاح نارسایی در یادگیری به وسیله روان‌شناسان و متخصصین تعلیم و تربیت مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ در حالی که متخصصان پزشکی اختلال یادگیری را ترجیح می دهند. مثلاً بر طبق تعریف انجمن روان پزشکان آمریکا (1994) اختلال زمانی روی می‌دهد که پیشرفت درسی فرد بر اساس آزمون‌های استاندارد فردی در خواندن، حساب کردن، نوشتن یا بیان به طور چشمگیری پایین تر از سطح مورد انتظار سنی، درسی، و یا هوشی وی باشد.

اگر چه تلاش فراوانی برای یافتن یک تعریف جامع در زمینه اختلالات یادگیری انجام گرفته است، هنوز تعریف کاملی که مورد قبول همگان باشد وجود ندارد.

شاید یکی از دلایل عمده آن این باشد که در بکار بردن اجزای اختلالات یادگیری هنوز ثبات چندانی وجود ندارد. بعضی سعی می‌کنند آنها را از همدیگر مجزا نمایند در حالی که بعضی دیگر نارسایی در یادگیری را به عنوان یک اصطلاح کلی مورد استفاده قرار می‌دهند که شامل تمام موارد یادگیری است و بعضی در این زمینه اظهار نظر قاطعی نمی‌کنند. از طرف دیگر تعاریف، بسته به این که نارسایی در چه حوزه ای تعریف می شود نیز تا اندازه ای فرق می کنند.

کمیته بین نهادی نارسایی‌های یادگیری (1987) که نمایندگی 12 نهاد در بخش خدماتی، بهداشتی و انسانی و بخش آموزش و پرورش را دارد جنبه های زیر را در تعریف خود از نارسایی ویژه در یادگیری مورد تأکید قرار می دهد:

کودک ممکن است مشکلاتی در مهارت های گوش کردن، صحبت کردن، خواندن و نوشتن، استدلال ریاضی و یا اجتماعی داشته باشد.

نارسایی در یادگیری ممکن است همراه با شرایطی از قبیل عوامل اجتماعی– محیطی و اختلالات توجهی باشد.

نارسایی حالت ذاتی دارد و تصور می‌شود از نقص در نظام عصبی مرکزی ناشی شود.1
 

انواع اختلالات یادگیری

اختلالات یادگیری به صورت‌های زیر در افراد و به ویژه کودکان بروز پیدا می‌کند. فرد مبتلا ممکن است در یک مورد یا همه موارد زیر مشکل داشته باشد:
 

1. نقص در خواندن کلمات

شخص کلمات را غلط، آهسته و به دشواری می‌خواند؛ مثلا کلمات جداگانه را با صدای بلند و غلط، به آهستگی و با تردید می‌خواند. به طور فراوان کلمات را حدس می‌زند و یا خواندن کلمات با صدای بلند برایش مشکل است.

در حالتی دیگر شخص در هجی کردن کلمات مشکل دارد. به طور مثال ممکن است خودش حروف صدادار یا حروف بی صدا به متن اضافه کند، حذف کند (جا بیندازد)، یا یک حرف را به جای حرف دیگر به کار ببرد.
 

2. نقص در درک معانی

شخص در درک معنی متنی که می‌خواند مشکل دارد. (به طور مثال ممکن است متن را صحیح بخواند اما توالی یا سکانس رویدادها، روابط، استنباط‌ها یا معانی عمیق‌تر آنچه را که خوانده است درک نکند.)
 

3. نقص در نوشتن

شخص در نوشتن مشکل دارد؛ به طور مثال در داخل جملات تعداد زیادی اشتباه گرامری یا علامت گذاری مرتکب می‌شود.
 

4. اختلال در یادگیری ریاضی

شخص در تسلط یافتن بر قواعد اعداد و ارقام، اطلاعات رقمی یا محاسبه مشکل دارد؛ مثلا از بزرگی اعداد و روابط آن‌ها با هم درک ضعیفی دارد، اعداد یک رقمی را با انگشتان می‌شمارد و نمی‌تواند مثل همکلاسی‌های خود قواعد ارقام و اعداد را به یاد بیاورد، وسط محاسبه سردرگم می‌شود و ممکن است روش محاسبه را عوض کند.

این افراد در استدلال ریاضی مشکل دارند؛ مثلا در استفاده از مفاهیم، قواعد، یا فرمول‌های ریاضی برای حل مسائل ریاضی به شدت مشکل دارند.3
 

نشانه‌های تشخیصی اختلالات یادگیری

_با وجود کمک دیگران و مداخلات گوناگون، شخص در یادگیری مهارت‌های تحصیلی و استفاده از آن‌ها مشکل دارد؛ توجه داشته‌باشید که نشانه‌ها باید حداقل 6 ماه ادامه داشته باشند تا تشخیص اختلال بر فرد گذاشته شود.

_توانایی‌های تحصیلی شخص در یک یا چند درس، به طور چشمگیری کمتر از سن تقویمی او هستند و در عملکرد تحصیلی و شغلی یا در فعالیت‌های زندگی روزمره اختلال شدید به وجود می‌آورند. این موضوع را نمرات فرد در آزمون‌های پیشرفت تحصیلی و سنجش‌های بالینی جامع تعیین می‌کنند.

_مشکلات یادگیری شخص در سال‌های مدرسه شروع می‌شود اما ممکن است تا زمانی که مهارت‌های تحصیلی از توانایی‌های فرد سبقت نگرفته‌اند خودشان را نشان ندهند؛ مثلا زمانی که فرد مجبور می‌شود متونی دشوار و طولانی را در یک محدوده زمانی خاص بخواند، یا بار درسی بسیار زیاد باشد.2
 

علل احتمالی اختلالات یادگیری چیست؟

 

1- عوامل محیطی

محیط‌های متفاوتی که کودک با آن‌ها سروکار دارد هر کدام به نوعی در چگونگی یادگیری و بر روی تمایل و انگیزه او برای یادگیری تأثیر می‌گذارند. این محیط‌ها را می‌توان به صورت زیر طبقه بندی نمود.

الف – محیط خانه

ب- محیط مدرسه

ج- محیط اجتماعی
 

2- عوامل عاطفی

در بیان رابطه بین نارسایی‌های یادگیری و مشکلات عاطفی نظریات متفاوتی وجود دارد. به اعتقاد بعضی، نارسایی‌های یادگیری در اثر اشکالات عاطفی به وجود می‌آیند و بنابراین باید از طریق روش‌های روان شناختی اعتماد به نفس لازم را در کودکان ایجاد کرد؛ خود پنداره آنان را افزایش داد و علایق آنان را کشف نمود تا نارسایی های یادگیری ناشی از آنها نیز درمان شود.

بعضی دیگر معتقد هستند مشکلات عاطفی در اثر نارسایی های یادگیری به وجود می آیند و بنابراین باید با به کار گرفتن روش آموزش مستقیم سعی در از بین بردن نارسایی یادگیری کرد تا عوامل عاطفی نیز به تدریج ضعیف شده از بین بروند.
 

3-عوامل فیزیکی

بعضی از عوامل فیزیکی نیز به گونه ای با نارسایی های یادگیری ارتباط پیدا می کنند و بدین جهت باید اطمینان حاصل شود وجود نارسایی در اثر بودن این عوامل نباشد. عوامل عمده‌ای که در این زمینه دخالت دارند به قرار زیرند:

الف – اختلالات شنوایی

ب- اختلالات بینایی

ج- تفاوت های جنسی.1
 

فرایند تشخیص و تست اختلالات یادگیری

تشخیص اختلال یادگیری یک فرایند چندمرحله‌ای است که شامل ارزیابی، گرفتن تاریخچه‌ و مشاهده‌ توسط یک متخصص تعلیم‌دیده می‌شود. پیدا کردن یک متخصص قابل اطمینان در این مرحله اهمیت دارد، ابتدا از مدرسه‌ی فرزندتان آغاز کنید و اگر آنها کسی را سراغ نداشتند از دکتر خانوادگی‌تان یا از دوستان و آشنایانی که با موفقیت توانسته‌اند با اختلال یادگیری روبرو شوند سراغ متخصص مطمئنی را بگیرید.

افراد متخصص که در حوزه تشخیص اختلال یادگیری فعالیت می‌کنند عبارتند از:

روانشناس بالینی با تخصص کودکان

فوق تخصص روانپزشکی کودکان

روانشناس رشد

متخصص روانسنجی

متخصص کاردرمانی (اختلالات حسی که می‌تواند منجر به اختلال یادگیری شود را بررسی می‌کند.)

متخصص گفتاردرمانی

گاهی چند متخصص به شکل تیمی سعی می‌کنند به تشخیص درست، دست پیدا کنند. آنها ممکن است از معلم کودک اطلاعات بگیرند. بعد از تشخیص، متخصصان می‌توانند کودک را برای دریافت آموزش‌های ویژه یا گفتاردرمانی در قالب سیستم مدرسه فعلی ارجاع دهند.

اگر مدارس معمولی نتوانند نیازهای کودک را پاسخ دهند یک مدرسه‌ی خصوصی که در زمینه اختلالات یادگیری تخصص دارد می‌تواند جایگزین مناسبی باشد. برای کسب اطلاعات درباره‌ی این مدارس به اداره‌ی آموزش و پرورش شهر خود مراجعه کنید.3
 

درمان اختلالات یادگیری

اختلال یادگیری اختلالی دائمی است، ولی با تشخیص و مداخله به موقع می‌توان مهارت‌های کودک را در سطح بهینه‌ای گسترش داد، به گونه‌ای که بتواند همچون سایر افراد زندگی طبیعی داشته باشد.

در حال حاضر می‌توان کودکانی که در معرض ابتلا به مشکلات یادگیری هستند را در دوران پیش از دبستان شناسایی کرد؛ در این صورت به احتمال بیشتری قادر به درمان این اختلال خواهید بود.

با افزایش سن کودکان شدت اختلال یادگیری در آن‌ها کاهش پیدا می‌کند و معمولاً این اختلال در پسر‌ها نسبت به دختران بیشتر مشاهده می‌شود.

کودکان دچار اختلال یادگیری باید برای بهبودی به درمانگرانی مراجعه کنند که علاوه بر داشتن تحصیلات دانشگاهی دوره‌های تخصصی ویژه در زمینه اختلال یادگیری را نیز گذرانده باشند.3
 

پیامدهای اختلالات یادگیری

پیشرفت تحصیلی کمتر، احتمال ترک تحصیل، اجتناب از تحصیل در سطوح بالاتر، کاهش اعتماد به نفس، بیکاری، درآمد پایین و نشانه‌های افسردگی از جمله مواری هستند که ممکن است در زندگی افراد مبتلا به اختلالات یادگیری رخ دهد.

برای پیشگیری از بروز چنین پیامدهایی در زندگی آینده کودکان مبتلا توصیه می‌کنیم نسبت به تربیت اصولی آن‌ها اقدام کنید.3

پینوشتها
1.www.setare.com
2.www.honarehzendegi.com
3.www.chetor.com